Η πλειοψηφία των ανθρώπων που επισκέπτονται το γραφείο ενός Ψυχοθεραπευτή είναι άτομα, που προέρχονται από Οικογενειακά Συστήματα με αρκετά στοιχεία τοξικότητας και δυσλειτουργίας. Η τεράστια αλήθεια, όμως, είναι ότι παρ'όλη την αγάπη και την φροντίδα που λαμβάνουμε από την Οικογένεια μας, δεν υπάρχει οικογενειακό σύστημα χωρίς προβλήματα. Οι οικογένειες απαρτίζονται από ανθρώπους, που κουβαλούν ιστορίες δύσκολες και άλυτες. Ακόμα και δουλεμένοι να είναι ψυχοθεραπευτικά, δεν παύει να κάνουν λάθη, τα οποία έχουν άμεση επίπτωση στα υπόλοιπα μέλη του συστήματος. Αναπτύσσονται έντονα και βαθιά δυναμικά μέσα στην Οικογένεια, τα οποία αναμφισβήτητα τραυματίζουν και παγιώνουν κάποια συμπλέγματα ειδικά στα νεότερα μέλη αυτής.
Δεν χρειάζεται να μας προκαλείται ενοχή, όταν μιλάμε για τις συγκεκριμένες οικογενειακές "βλάβες". Δεν αναιρούμε τα όμορφα κομμάτια της οικογενειακής αγάπης και των ανθρώπων, που μας μεγάλωσαν. Ωστόσο, είναι πάρα πολύ σημαντικό για την προσωπική μας εξέλιξη να αναγνωρίζουμε την τοξικότητα, για να καταφέρουμε να την εξομαλύνουμε και για να μην την απορροφήσουμε στην μετέπειτα ζωή μας.
Από την εμπειρία μου δουλεύοντας κλινικά με οικογένειες από το 2001, μπορώ να συνοψίσω τις πιο συνηθισμένες "βλάβες", που εντοπίζονται μέσα σε ένα Οικογενειακό Περιβάλλον. Και επειδή οι Οικογένειες στήνονται από την επιλογή δύο ανθρώπων να παντρευτούν και να ενώσουν τις ζωές τους, τα προβλήματα δημιουργούνται από το πως διαχειρίζονται οι Γονείς τον εαυτό τους, την μεταξύ τους σχέση και την σχέση με τα παιδιά. Οι Γονείς είναι η "κεφαλή" της Οικογένειας και ταυτόχρονα οι καθοδηγητές των νεότερων μελών. Πέρα από τα σωστά μαθήματα ζωής, τους μεταφέρουν άθελα τους και παραμορφωμένα κάποιες αλήθειες.
1) Ασύμβατος γάμος και κακή σχέση ανάμεσα στο ανδρόγυνο: Έχω συναντήσει άπειρα ζευγάρια, που αποφάσισαν να προχωρήσουν εις γάμον κοινωνία και να κάνουν παιδιά, όχι γιατί ένιωθαν έτοιμοι ή γιατί συνειδητά το επιθυμούσαν, αλλά γιατί "προέκυψε", γιατί ήταν μία κοινωνική επιταγή, για να αποδείξουν ότι μπορούν και είναι ικανοί, κ.ο.κ. Και αυτό φαίνεται από το πως κινούνταν ως ζευγάρι και πριν τον γάμο τους. Όταν υπάρχει έντονη ασυμφωνία, με ιστορικό άλυτων συγκρούσεων και αγεφύρωτων διχογνωμιών, πώς προχωράς στην απόφαση να φέρεις παιδιά σε αυτόν τον ούτως ή άλλως δύσκολο κόσμο; Πώς θα λυθούν όλα αυτά τα θέματα με τον γάμο; Φυσικά και δεν αλλάζει τίποτα στην πορεία, αλλά ίσα ίσα μεταφέρουν όλα αυτά τα εκρηκτικά και παθογόνα στοιχεία και στο μεγάλωμα των παιδιών τους. Υπάρχουν εντάσεις μέσα στο σπίτι, οι γονείς δεν συμφωνούν στην ανατροφή των παιδιών, δημιουργούνται εξωσυζυγικές σχέσεις, τα παιδιά δεν βλέπουν τους γονείς τους αγαπημένους και μονοιασμένους, δημιουργούνται στρατόπεδα μέσα στο σπίτι με νικητές και ηττημένους. Έχω την τιμή να γνωρίζω πολλά ενήλικα παιδιά, που επισκέφθηκαν το γραφείο μου για ψυχοθεραπεία, επειδή δεν γνωρίζουν πως αναπτύσσεται μία λειτουργική σχέση, ερωτική ή μη. Επιλέγουν συντρόφους, που δεν αγαπούν και δεν φροντίζουν, γιατί δεν το έχουν ζήσει ως παιδιά να συμβαίνει ανάμεσα στους γονείς τους. Και εκεί είναι που σαν θεραπευτής βλέπεις να αναδεικνύεται η ελπίδα για την αλλαγή. Βοηθώντας τους εν δυνάμει συντρόφους, συζύγους, οικογενειάρχες να μάθουν από την αρχή πως λειτουργεί η αγάπη και η συνειδητή επιλογή να είσαι κάπου χαρούμενος και ευτυχισμένος.
2) Γονείς με παθολογικά στοιχεία στην προσωπικότητα και στην συμπεριφορά τους: Οι γονείς είναι άνθρωποι, που και αυτοί κάποτε ήταν παιδιά στην δική τους πατρική οικογένεια. Άρα κουβαλούν και εκείνοι τα δικά τους τραύματα, τα οποία οι περισσότεροι δυστυχώς δεν τα έχουν ποτέ επεξεργαστεί. Θα συνοψίσω μερικές από τις συμπεριφορές, που αρκετοί γονείς αναπτύσσουν μέσα στο οικογενειακό σύστημα:
- Χειριστικότητα και ναρκισσισμός: Το μέλος της οικογένειας, που διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά, ασκεί έντονη κριτική και έλεγχο, θέτει άκαμπτους κανόνες και προσπαθεί να φέρει όλα τα μέλη προς το μέρος του κάνοντας επίκληση στο συναίσθημα τους. Το άτομο αυτό δεν ακούει και περισσότερο μιλάει, ζητάει, απαιτεί. Δεν επιτρέπει τον αντίλογο στην συζήτηση, τα γνωρίζει όλα καλύτερα από τον καθένα και νιώθει πως όλα στρέφονται γύρω από εκείνο.
- Συναισθηματική Ανωριμότητα: Υπάρχει άρνηση στην ανάληψη της ευθύνης, αδιαφορία και απουσία σε ό,τι αφορά το οικογενειακό σύστημα. Τα ανώριμα άτομα δεν συναισθάνονται και δεν μπορούν να ανταποκριθούν επί της ουσίας στις ανάγκες των υπολοίπων, ακόμα και του ίδιου τους του εαυτού. Βγάζουν αναξιοπιστία και ανασφάλεια. Συνήθως, δεν έχουν απογαλακτιστεί και από τις δικές τους πατρικές οικογένειες και εκεί είναι που τις εμπλέκουν ενεργά και στο δικό τους σπιτικό. Σε αυτές τις περιπτώσεις αναγκάζονται πολλές φορές τα παιδιά να αναλάβουν τον ρόλο του γονιού για τον γονιό τους.
- Επένδυση απωθημένων: Είναι εκείνοι που ό,τι δεν κατάφεραν στην δική τους ζωή, κοιτούν να το ικανοποιήσουν μέσα από τα παιδιά τους. Ξεσπούν όλα τους τα απωθημένα και όλες τους τις συγχύσεις στα τέκνα τους και τα "αξιοποιούν", για να κλείσουν τους δικούς τους κύκλους.
- Σωματική και ψυχολογική βία: Όταν ο γονιός-σύντροφος δεν μπορεί να διαχειριστεί τις δυσκολίες και προσπαθεί να επιβληθεί μέσω σωματικής ή λεκτικής επιθετικότητας. Πολλοί ισχυρίζονται, ότι το "ξύλο βγήκε από τον παράδεισο". Εκεί εγώ απαντώ, πως ο παράδεισος βασίζεται στον σεβασμό, στην κατανόηση, στην συμπάθεια, στην αποδοχή και όχι στον πόνο και στον φόβο. Μπορεί ο καθένας να κερδίσει τον σεβασμό και την συμμόρφωση, είτε από τον/την σύζυγο, είτε από τα παιδιά, απλά κάνοντας και ίδιος κάτι αντίστοιχο.
- Απουσία λειτουργικής επικοινωνίας: Υπήρχαν στιγμές σε οικογενειακές συνεδρίες, που αναγκάστηκα να φωνάξω δυνατά, για να ακουστώ και εγώ ως θεραπεύτρια και για να επαναφέρω την ηρεμία στην συζήτηση. Αυτό μου δείχνει να καταλάβω, ότι δεν γνωρίζει ο κόσμος να συζητά, αλλά πιο πολύ τον ενδιαφέρει να ακουστεί και να επιβληθεί. Ο ένας μιλάει πάνω στην φωνή του άλλου, δεν επιτρέπεται η διαφορετικότητα, ο καθένας αισθάνεται απειλή και δεν αφήνει τον συνομιλητή του να ολοκληρώσει αυτό που θέλει να πει. Η επιθυμία εκφράζεται με γκρίνια και με επιθετικότητα, η διαφωνία βγαίνει με γύρισμα της πλάτης και τα θέματα αφήνονται άλυτα στην μέση.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Είναι το μέλος της οικογένειας που δεν ακούγεται μέσα στο σπίτι. Είναι άτομο μαζεμένο, πλήρως υποταγμένο, θλιμμένο, φοβικό και ανασφαλές. Αφήνει τους άλλους να λαμβάνουν τα ηνία στην οικογένεια και δεν διεκδικεί.
Ο πιο συνηθισμένος λόγος, που φέρνει μία οικογένεια στο γραφείο ενός ειδικού, είναι η συμπτωματολογία σε κάποιο παιδί. Κατάθλιψη, επιθετική και ανάρμοστη συμπεριφορά, άρνηση στα όρια, σχολική άρνηση, μαθησιακά προβλήματα. Είναι ένας σημαντικός λόγος, για να δουλευτεί η τοξικότητα μέσα στην Οικογένεια, αλλά βρίσκομαι στην δυσάρεστη θέση να ομολογήσω πως δύσκολα οι γονείς συνηγορούν στο να δουλευτούν υπέρ της εξομάλυνσης των δυσλειτουργιών μέσα στο σύστημα. Ενώ υπάρχει ελπίδα και δυνατότητα να αντιμετωπιστούν όλες αυτές οι "βλάβες", που κάνουν όλα τα μέλη της Οικογένειας δυστυχισμένους, η δυσκολία στην ανάληψη της ευθύνης απομακρύνει πολλούς από την ανακούφιση.
Αθανασιάδου Μαρία - Ψυχολόγος
www.psyxologiki-ypostirixi.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου