Στάδιο 1: Αναγνώριση της Τελειομανίας
Να τονίσουμε το εξής: Δεν είναι καθόλου κακό το να θέτουμε υψηλούς στόχους στην ζωή μας. Είμαστε, όμως, ευέλικτοι σε αυτό; Βάζουμε και μικρότερους στόχους νιώθοντας ικανοποίηση και με αυτούς; Εάν αποτύχουμε, μπορούμε να το ανεχθούμε και να προχωρήσουμε μπροστά; Πρέπει να διακρίνουμε λίγο καλύτερα την νευρωτική τελειομανία παρατηρώντας τα εξής σημεία:
α) Διακατέχομαι από ένταση, αγωνία, στρες, σύγχυση και στεναχώρια, όταν προσπαθώ να προσεγγίσω τους στόχους μου
β) Μου έχουν τονίσει και οι γύρω μου, πως τα στάνταρντ που έχω είναι πάρα πολύ υψηλά
γ) Σκέφτομαι απόλυτα και για μένα τα πράγματα είναι "άσπρο-μαύρο"
δ) Οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτό, που έχω βάλει στο μυαλό μου, είναι καταστροφικό. Για παράδειγμα, εάν δεν τα πάω καλά στην δουλειά μου, δεν θα αντέξω τον εξευτελισμό που θα υποστώ από τους συναδέλφους μου.
ε) Υπερεκτιμώ την πιθανότητα και προβλέπω τι κακό θα συμβεί στην περίπτωση που δεν τα πάω καλά με κάτι. "Είμαι σίγουρη, ότι εάν πάρω αναρρωτική στην δουλειά, θα με πάρει το αφεντικό για τεμπέλα".
Στ) Βάζω πολύ το "πρέπει" στην ζωή μου.
ζ) Αναπτύσσω συμπεριφορές, όπως η αναβλητικότητα, το υπερβολικό τσεκάρισμα, η ασταμάτητη επανάληψη πράξεων, η επικέντρωση σε λεπτομέρειες, ο άκαμπτος προγραμματισμός, η αποφυγή του αυθορμητισμού και των νέων πραγμάτων.
Στάδιο 2: Εργαλεία αντιμετώπισης της Τελειομανίας
#Αλλάζουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε
Αντικαθιστούμε την έντονη αυτοκριτική με πιο ρεαλιστικές σκέψεις και δηλώσεις. Κάνουμε καθημερινή πρακτική με αυτές, άσχετα αν δεν τις πολύ νιώθουμε στην αρχή. Τέτοιες δηλώσεις είναι οι εξής:
"Κανένας δεν είναι τέλειος", "Θα κάνω το καλύτερο, που μπορώ. Τίποτα παραπάνω", "Με το να κάνω λάθος, δεν γίνομαι ούτε χαζός, ούτε αποτυχημένος. Όλοι οι άνθρωποι κάνουν. Εγώ γιατί να αποτελώ εξαίρεση;", "Δεν γίνεται να είμαι ευχάριστος κάθε μέρα. Ο καθένας έχει και τις μαύρες του και δεν είναι φυσικό να ξυπνάμε κάθε μέρα με τον ίδιο τρόπο", "Είναι μια χαρά να μην με συμπαθούν όλοι. Κανένας δεν γίνεται να είναι συμπαθής από όλους".
#Προσπαθούμε να υιοθετήσουμε και την οπτική των άλλων
Για παράδειγμα, μέχρι πρότινος θεωρούσα ότι πρέπει να προετοιμάζομαι για το πανεπιστήμιο διαβάζοντας 7 ώρες την ημέρα τουλάχιστον. Είναι πολλές οι ώρες και δεν μου βγαίνουν πάντα, γιατί εργάζομαι παράλληλα και νιώθω πολύ κουρασμένη. Για κάτσε να δω, όμως, τι κάνουν και οι συμφοιτητές μου που είναι πάνω κάτω στην ίδια κατάσταση με εμένα. Διαβάζουν λιγότερες ώρες και τα καταφέρνουν μία χαρά; Εάν ναι, μήπως σιγά σιγά να το δοκιμάσω και εγώ; Για να το κάνουν και άλλοι, κάποιο δίκιο θα έχουν!
#Κοιτάμε το Δάσος και όχι το Δέντρο
Δεν κωλυσιεργούμε πάνω στις πολύ μικρές λεπτομέρειες, γιατί με αυτόν τον τρόπο χάνουμε την ουσία. Για να μειώσουμε το άγχος μας, όσο το δυνατόν περισσότερο, ρωτάμε τον εαυτό μας: "Είναι τελικά τόσο σημαντικό να κολλήσω στην λεπτομέρεια;", "Τι είναι το χειρότερο, που θα μπορούσε να συμβεί;", "Ακόμα και κάτι άσχημο να προκύψει, δεν θα καταφέρω να το αντιμετωπίσω ή να επιβιώσω;", "Θα με ενδιαφέρει αυτό το πράγμα το ίδιο αύριο; Την επόμενη εβδομάδα; Το επόμενο έτος;".
#Μαθαίνουμε να συμβιβαζόμαστε
Αυτό έρχεται να δουλέψει πάνω στην απόλυτη σκέψη του τελειομανή, πάνω στο "άσπρο-μαύρο". Καλούμαστε να ρίξουμε σιγά σιγά τον πήχη. Όσο αντέχουμε κάθε φορά. Επειδή η κορυφή που έχουμε βάλει έχει αποδειχθεί απροσπέλαστη και ματαιωτική, μπορούμε να την κατεβάσουμε σταδιακά μέχρι το σημείο, που δεν θα μας προκαλούνται άγχη, αρνητικά συναισθήματα και η ζωή μας θα μπορεί να ρέει.
#Αλλάζουμε τις Συμπεριφορές, που ενέχει η Τελειομανία
Η Τελειομανία που βασίζεται; Στην φοβία μας να κάνουμε λάθη! Άρα τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε; Έναν παράλογο φόβο! Τα λάθη δεν πρόκειται να μας κάνουν κακό, για αυτό για να ξεπεράσουμε αυτόν τον παραλογισμό θα ήταν καλό να έρθουμε σε επαφή με αυτόν σταδιακά και να τον μειώσουμε βλέποντας εκ του αποτελέσματος, ότι δεν προκλήθηκε καμία καταστροφή. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να πάτε λίγο καθυστερημένα στο ραντεβού σας, να αφήσετε μία μικρή περιοχή του σπιτιού σας ακατάστατη, να δηλώσετε άρρωστος ή αδύναμος μία μέρα στην δουλειά, να φορέσετε κάποιο ρούχο που είναι τσαλακωμένο ή λερωμένο, να πάτε στην ομιλία σας χωρίς να προετοιμαστείτε ξανά το πρωί, να πάτε στο meeting χωρίς να σκέφτεστε συνέχεια από μέσα σας το τι θα πείτε, να πάτε σε ένα εστιατόριο χωρίς να κάνετε έρευνα αγοράς. Αυτά θα ήταν ωφέλιμο να τα επαναλαμβάνετε συχνά μέσα στην καθημερινότητα σας, για να μάθετε να συναναστρέφεστε με τα λάθη σας καλύτερα.
#Αντιμετωπίζουμε την Αναβλητικότητα
Πολλοί τελειομανείς άνθρωποι χαρακτηρίζονται από έντονη αναβλητικότητα, γιατί δεν θέλουν να κάνουν κατά την γνώμη τους προχειροδουλειά και τα αφήνουν όλα στην άκρη. Επίσης, αυτό μπορεί να οφείλεται και στον φόβο τους να έρθουν αντιμέτωποι με την πιθανότητα να κάνουν λάθη. Η αναβλητικότητα είναι μία πρόσκαιρη ανακούφιση, αλλά δεν μας απομακρύνει από την δουλειά και την ευθύνη. Για αυτό και μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ως εξής: Αρχικά σπάμε το project, όποιο κι αν είναι αυτό, σε μικρότερα κομμάτια που μπορούμε να τα διαχειριστούμε καλύτερα. Για παράδειγμα, έχω να διαβάσω ένα βιβλίο 100 σελίδων; Βάζω ένα προγραμματισμό να βγάζω κάθε μέρα 20 σελίδες. Καμία παραπάνω! Ο στόχος μου είναι να διαβάσω το βιβλίο, όχι να το τελειώσω μέσα σε 2 ημέρες. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο για τον περιορισμό της αναβλητικότητας παίζει η ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Δεν γίνεται πρακτικά να έχουν όλα την ίδια σημαντικότητα και να αξίζει να δώσουμε το 100% αδιακρίτως.
Στάδιο 3: Επιβράβευση Εαυτού
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αλλάξεις οπτική και συμπεριφορά, ειδικά το να μεταμορφωθείς από νευρωτικό τελειομανή σε άνθρωπο που λειτουργεί πιο αυθόρμητα και αντέχει να αφήνει τα πράγματα να γίνονται και πιο χαλαρά. Για αυτό και είναι απόλυτα απαραίτητο κάθε φορά, που επιτυγχάνεις ένα βήμα πιο μακριά από την τελειομανία να συγχαίρεις τον εαυτό σου για το μεγάλο σου κατόρθωμα. Αυτό θα σου δώσει το κίνητρο να προσπαθήσεις περισσότερο και να προχωρήσεις και στα υπόλοιπα στάδια. Αναγνώρισε το και μέσα από αυτήν την αναγνώριση δες τι έχανες τόσο καιρό. Τα πράγματα μπορούν να είναι όμορφα και μέσα από τα λάθη και χωρίς να τα περιβάλλεις στο κουκούλι του αυστηρού ελέγχου. Η αξία σου δεν ορίζεται από το πόσο άψογος επαγγελματίας, σύζυγος, νοικοκύρης, φίλος, σπουδαστής, είσαι. Αλλά η αξία σου είναι ένα κράμα πραγμάτων, μέσα στα οποία υπάρχει και η ανεμελιά και η χαρά και τα λάθη και η ατέλεια.
Αθανασιάδου Μαρία - Ψυχολόγος
www.psyxologiki-ypostirixi.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου